Ποιά είναι τα κυριότερα είδη σαρκωμάτων μήτρας;
Στα κυριότερα είδη σαρκωμάτων της μήτρας ανήκουν:
- Το λειομυοσάρκωμα.
- Το χαμηλής κακοήθειας ενδομητρικό στρωματικό σάρκωμα.
- Το υψηλής κακοήθειας ενδομητρικό στρωματικό σάρκωμα.
- Το αδιαφοροποίητο σάρκωμα της μήτρας.
- Το αδενοσάρκωμα.
Ποιοί είναι οι σημαντικότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση σαρκωμάτων της μήτρας;
Τα σαρκώματα της μήτρας εμφανίζονται συνήθως σε γυναίκες άνω των 40 ετών. Στους σημαντικότερους προδιαθεσικούς παράγοντες για την εμφάνισή τους περιλαμβάνονται:
- Η μαύρη φυλή (μόνο για τα λειομυοσαρκώματα).
- Η μακροχρόνια χρήση ταμοξιφαίνης από ασθενείς με καρκίνο μαστού.
- Το ιστορικό ακτινοβόλησης της πυέλου (π.χ. λόγω άλλης κακοήθειας).
- Ορισμένα πολύ σπάνια κληρονομικά σύνδρομα (π.χ. HLRCC, παιδικό ρετινοβλάστωμα).
Τονίζεται πως τα ινομυώματα της μήτρας δεν θεωρούνται πρόδρομες βλάβες που οδηγούν στην εμφάνιση σαρκωμάτων, με την εξαίρεση οριμένων σπάνιων μορφών (π.χ. παρουσία ατυπίας).
Ποια είναι τα συχνότερα συμπτώματα που προκαλούν τα σαρκώματα της μήτρας;
Τα συμπτώματα των σαρκωμάτων της μήτρας δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τα αντίστοιχα των ινομυωμάτων, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι ασθενείς παραμένουν ασυμπτωματικοί. Στις κυριότερες κλινικές εκδηλώσεις ανήκουν:
- Η κολπική αιμορραγία (π.χ. η αυξημένη ποσότητα αίματος στην περίοδο, η μεγαλύτερη διάρκεια περιόδου, η εμφάνιση αίματος μεταξύ των περιόδων ή στην εμμηνόπαυση).
- Ο πόνος ή το αίσθημα βάρους χαμηλά στην κοιλιά.
- Η διάταση της κοιλίας.
- Τα συμπτώματα που προκαλεί η πίεση στο ουροποιητικό σύστημα (π.χ. συχνουρία).
- Τα συμπτώματα που προκαλεί η πίεση στο έντερο (π.χ. δυσκοιλιότητα).
- Η προβολή μάζας διαμέσου του τραχήλου.
Πώς μπορούμε να διαγνώσουμε τα σαρκώματα της μήτρας;
Η αρχική διερεύνηση των ασθενών με τα ανωτέρω συμπτώματα ή ένα νέο όγκο στη μήτρα περιλαμβάνει την κλινική εξέταση και το υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων. Δυστυχώς, τα ευρήματα στις γυναίκες με ινομυώματα και σαρκώματα μήτρας είναι σε πολλές περιπτώσεις κοινά, με αποτέλεσμα η ασφαλής προεγχειρητική τους διάκριση να είναι αδύνατη. Επί έντονης υποψίας για σάρκωμα, η μαγνητική τομογραφία κάτω κοιλίας με ενδοφλέβιο σκιαγραφικό και η λήψη βιοψιών του ενδομητρίου στα πλαίσια υστεροσκόπησης ή διαγνωστικής απόξεσης μπορούν να συνεισφέρουν στη διάγνωση σε ένα ποσοστό ασθενών. Αν και ορισμένοι καρκινικοί δείκτες όπως οι CA-125 και LDH μπορούν να αυξηθούν σε ορισμένες γυναίκες με σαρκώματα της μήτρας, η δυνατότητα τους να επιβεβαιώσουν ή να αποκλείσουν τη νόσο είναι υπερβολικά περιορισμένη. Σε κάθε περίπτωση, η οριστική διάγνωση των σαρκωμάτων γίνεται μετά από χειρουργική αφαίρεση του όγκου της μήτρας ή υστερεκτομή και ιστολογική εξέταση των παρασκευασμάτων.
Στις ασθενείς που έχουν αυξημένη πιθανότητα για σαρκώματα (π.χ. σε όσες έχουν τους ανωτέρω προδιαθεσικούς παράγοντες, σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με νέο όγκο στη μήτρα, σε περιπτώσεις ταχείας αύξησης του μεγέθους του όγκου της μήτρας κυρίως μετεμμηνοπαυσιακά κλπ), οι περιορισμοί της αξιόπιστης διάκρισης των καλοήθων ινομυωμάτων από τα σαρκώματα της μήτρας προ χειρουργείου θα πρέπει να εξηγούνται αναλυτικά και η όποια επέμβαση να πραγματοποιείται με τρόπο που να εξασφαλίζει τη μη διασπορά της νόσου.
Πως αντιμετωπίζονται τα σαρκώματα της μήτρας;
Η βάση της χειρουργικής αντιμετώπισης των σαρκωμάτων της μήτρας είναι η αφαίρεση της μήτρας (ολική υστερεκτομή), η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις συνοδεύεται και από εξαίρεση των εξαρτημάτων (σαλπίγγων και ωοθηκών). Με δεδομένο πως η πιθανότητα λεμφαδενικής διασποράς στα αρχικά στάδια της νόσου είναι πολύ μικρή, η αφαίρεση των πυελικών λεμφαδένων επιβάλλεται μόνο επί υποψίας μεταστάσεων (διογκωμένοι και σκληροί λεμφαδένες) ή όταν υπάρχουν εστίες της νόσου και σε άλλα σημεία της περιτοναϊκής κοιλότητας. Στην τελευταία περίπτωση, η χειρουργική εξαίρεση όλων των μεταστατικών εστιών είναι απαραίτητη, εφ’ όσον είναι τεχνικά εφικτή, προκειμένου η ασθενής να έχει καλύτερη ογκολογική πρόγνωση.
Τι πρέπει να κάνω αν διαγνωστώ με σάρκωμα μήτρας ή αν υπάρχει υποψία για αυτό;
Αν έχετε «ινομυώματα» της μήτρας με ύποπτα χαρακτηριστικά, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, το επόμενο βήμα είναι να επισκεφθείτε Γυναικολόγο Ογκολόγο, δηλαδή Γυναικολόγο με επίσημη εξειδίκευση στη διαχείριση των γυναικολογικών καρκίνων. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που διαγνωστήκατε τυχαία με σάρκωμα της μήτρας μετά από «ινομυωματεκτομή» ή υστερεκτομή. Ο Γυναικολόγος Ογκολόγος έχει όλες τις απαραίτητες γνώσεις και τεχνικές δεξιότητες προκειμένου να αξιολογήσει την ασθενή, να της παρέχει την ενδεικνυόμενη χειρουργική θεραπεία και να συντονίσει τη μετέπειτα αγωγή (αν χρειάζεται) και παρακολούθησή της.
Ποιες είναι οι επιπλέον θεραπείες που μπορεί να χρειαστεί η ασθενής;
Ανάλογα με τον τύπο του σαρκώματος της μήτρας και το στάδιο της νόσου, η ασθενής μπορεί να μπει σε απλή παρακολούθηση ή να χρειαστεί επιπλέον θεραπεία μετεγχειρητικά. Στην τελευταία περίπτωση, οι εν δυνάμει επιλογές περιλαμβάνουν τη χημειοθεραπεία, την ορμονοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία. Οι αντίστοιχες αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται σε Ογκολογικό Συμβούλιο, με τη συμμετοχή Γυναικολόγου Ογκολόγου, Παθολόγου Ογκολόγου, Ακτινοθεραπευτή και Παθολογοανατόμου.
Τι περιλαμβάνει η παρακολούθηση της ασθενούς μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας;
Η παρακολούθηση της ασθενούς μετά τη θεραπεία στηρίζεται:
- Στην περιοδική κλινική εξέταση, περιλαμβανομένης της γυναικολογικής.
- Στους περιοδικούς απεικονιστούς ελέγχους. Στις διαθέσιμες επιλογές ανήκουν η αξονική ή μαγνητική τομογραφία, οπότε οι σχετικές αποφάσεις λαμβάνονται με βάση την κρίση του Ιατρού και τα ενδεχόμενα συμπτώματα από την ασθενή.
