Ποια είναι τα αίτια της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι κυρίως αποτέλεσμα της περίσσειας οιστρογόνων. Συνήθως εμφανίζεται στην εμμηνόπαυση ή λίγο πριν, όταν οι έμμηνοι κύκλοι δεν ακολουθούνται πάντα από ωορρηξία. Στους προδιαθεσικούς παράγοντες της υπερπλασίας ενδομητρίου ανήκουν:

• Η ηλικία >35 ετών
• Η ατοκία
• Η έναρξη της περιόδου σε μικρή ηλικία και η καθυστέρηση της εμμηνόπαυσης
• Το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου, της μήτρας ή των ωοθηκών
• Οι διαταραχές της ωορρηξίας, όπως στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών
• Η παχυσαρκία
• Η χρήση ταμοξιφαίνης από γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού
• Η μακροχρόνια χρήση φαρμακευτικών οιστρογόνων από μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που δεν έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή

Πώς ταξινομείται η υπερπλασία του ενδομητρίου;

Στο παρελθόν η υπερπλασία ενδομητρίου χωριζόταν σε 4 κατηγορίες, καθεμιά από τις οποίες είχε διαφορετική πιθανότητα εξέλιξης σε καρκίνο του ενδομητρίου:

• Απλή υπερπλασία, χωρίς ατυπία (1% πιθανότητα εξέλιξης σε καρκίνο ενδομητρίου)
• Σύνθετη υπερπλασία, χωρίς ατυπία (3% πιθανότητα εξέλιξης σε καρκίνο ενδομητρίου)
• Απλή υπερπλασία, με ατυπία (8% πιθανότητα εξέλιξης σε καρκίνο ενδομητρίου)
• Σύνθετη υπερπλασία, με ατυπία (28% πιθανότητα εξέλιξης σε καρκίνο ενδομητρίου)

Στις μέρες μας, η υπερπλασία του ενδομητρίου ταξινομείται σε δύο κατηγορίες:

• Καλοήθη υπερπλασία ενδομητρίου
• Ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του ενδομητρίου, η οποία και αποτελεί προκαρκινική κατάσταση

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Το πιο συχνό σύμπτωμα της υπερπλασίας του ενδομητρίου, περιλαμβανομένης και της ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας του, είναι η ανώμαλη κολπική αιμόρροια. Για οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα, η γυναίκα θα πρέπει να συμβουλεύεται άμεσα τον Ιατρό της:

• Μεγαλύτερη ποσότητα αίματος στην περίοδο από το σύνηθες για την κάθε γυναίκα
• Μεγαλύτερη διάρκεια περιόδου από το σύνηθες για την κάθε γυναίκα
• Εμφάνιση περιόδου σε χρονικά διαστήματα μικρότερα των 21 ημερών
• Κολπική αιμόρροια μεταξύ των περιόδων
• Κολπική αιμόρροια μετά την εμμηνόπαυση

Πώς γίνεται η διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Η αρχική αξιολόγηση μιας ασθενούς με συμπτώματα ύποπτα για υπερπλασία του ενδομητρίου περιλαμβάνει το υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων. Ανάλογα με τα ευρήματα και το γενικότερο ιστορικό της, ο Ιατρός μπορεί να συστήσει λήψη βιοψίας από το ενδομήτριο, συνήθως με διαγνωστική απόξεση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, προτείνεται η διενέργεια υστεροσκόπησης πριν τη διαγνωστική απόξεση. Έτσι, υπό άμεση όραση, είναι δυνατόν να αναγνωριστούν πολύ μικρές περιοχές στο εσωτερικό της ενδομητρικής κοιλότητας με ύποπτα χαρακτηριστικά, συμβάλλοντας στη λήψη στοχευμένων βιοψιών από αυτές.

Ποια είναι η θεραπεία της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Η επιλογή της θεραπείας καθορίζεται από τον τύπο της υπερπλασίας του ενδομητρίου, την ηλικία της γυναίκας και την επιθυμία της για διατήρηση της γονιμότητας. Στις φαρμακευτικές επιλογές κυριαρχούν τα προγεσταγόνα, τα οποία χορηγούνται από το στόμα ή με τη μορφή ενδομήτριου σπειράματος (MIRENA). Επί υπερπλασίας με ατυπία ή, με βάση τη νέα ταξινόμηση, ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας του ενδομητρίου, η πιθανότητα συνύπαρξης με καρκίνο του ενδομητρίου ή εξέλιξης σε αυτόν είναι σημαντική. Συνεπώς, η αφαίρεση της μήτρας (ολική υστερεκτομή) αποτελεί τη θεραπεία εκλογής.

Διαγνώστηκα με υπερπλασία του ενδομητρίου με ατυπία (ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του ενδομητρίου), αλλά θέλω να διατηρήσω τη γονιμότητά μου. Έχω επιλογές;

Αν και η ολική υστερεκτομή αποτελεί τη θεραπεία εκλογής, η χορήγηση προγεσταγόνων σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αποδεκτή εναλλακτική επιλογή εφ’ όσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις στη λήψη τους. Η πιθανότητα υποστροφής των αλλοιώσεων είναι μεγάλη (περίπου 80%), όπως, δυστυχώς, και η πιθανότητα επανεμφάνισής τους στο μέλλον. Η χορήγηση των προγεσταγόνων μπορεί να γίνει από το στόμα ή με τη μορφή ενδομήτριου σπειράματος (MIRENA). Προκειμένου να αξιολογηθεί η ανταπόκριση στη θεραπεία, απαιτείται ιστολογική εξέταση του ενδομητρίου ανά 3-6 μήνες, ή, επί ανησυχητικών συμπτωμάτων, νωρίτερα. Αν οι αλλοιώσεις εμμένουν για διάστημα μεγαλύτερο των 6-12 μηνών από την έναρξη της αγωγής ή σε περίπτωση εξέλιξής τους σε καρκίνο του ενδομητρίου, επιβάλλεται η χειρουργική αντιμετώπιση της ασθενούς. Τέλος, επί υποστροφής της νόσου, επιβεβαιωμένης σε διαδοχικές ιστολογικές εξετάσεις, σημαντική είναι η θεραπεία συντήρησης (π.χ. αντισυλληπτικά δισκία, προγεσταγόνα) μέχρι η ασθενής να ξεκινήσει προσπάθειες σύλληψης.

Τι προλαμβάνει την ανάπτυξη υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Για την πρόληψη εμφάνισης της υπερπλασίας του ενδομητρίου, είναι χρήσιμο:

• Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης μετά την εμμηνόπαυση να στηρίζεται στην ταυτόχρονη λήψη οιστρογόνων και προγεστερόνης
• Επί διαταραχών του έμμηνου κύκλου (π.χ. ανωορρηκτικοί κύκλοι), να χορηγούνται αντισυλληπτικά δισκία ή προγεσταγόνα
• Επί παχυσαρκίας, να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια μείωσης του σωματικού βάρους