Πότε η δυσμηνόρροια ονομάζεται πρωτοπαθής;
Στην πρωτοπαθή δυσμηνόρροια, ο έντονος πόνος στη διάρκεια της περιόδου οφείλεται στην παραγωγή «χημικών ουσιών», των προσταγλανδινών, στο εσωτερικό της κοιλότητας της μήτρας (ενδομήτριο). Οι ουσίες αυτές προκαλούν συστολές της μήτρας, που, ενίοτε, μπορεί να συνοδεύονται από ναυτία και διάρροιες. Με το πέρασμα των ημερών, το ενδομήτριο «αποβάλλεται» με την περίοδο, οπότε τα επίπεδα των προσταγλανδινών μειώνονται και ο πόνος υποχωρεί. Σε πολλές γυναίκες, τα συμπτώματα βελτιώνονται καθώς μεγαλώνουν ή μετά από εγκυμοσύνη.
Πότε η δυσμηνόρροια ονομάζεται δευτεροπαθής;
Στη δευτεροπαθής δυσμηνόρροια, ο έντονος πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου οφείλεται σε κάποια διαταραχή του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες και επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου. Στα πιθανά αίτια της περιλαμβάνονται:
- Τα ινομυώματα μήτρας
- Η ενδομητρίωση
- Η αδενομύωση (όταν, δηλαδή, ανευρίσκεται ενδομήτριο όχι μόνο στο εσωτερικό της μήτρας, αλλά και στο μυικό της τοίχωμα)
- Η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου
Πώς γίνεται η διάγνωση των αιτιών της δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας;
Στις περιπτώσεις δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας, η αναζήτηση του αιτίου που την προκαλεί στηρίζεται στη λήψη αναλυτικού ιστορικού, τη γυναικολογική εξέταση και το υπερηχογράφημα των έσω γεννητικών οργάνων. Σε ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. ενδομητρίωση), για την οριστική διάγνωση είναι απαραίτητη η διενέργεια λαπαροσκόπησης.
Ποιες θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν;
Ο ακρογωνιαίος λίθος της αντιμετώπισης της δυσμηνόρροιας είναι η χορήγηση αναλγητικών και, πιο συγκεκριμένα, αυτών που ανήκουν στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ). Αυτά δρουν αναστέλλοντας τη σύνθεση των προσταγλανδινών, των ουσιών δηλαδή που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση του πόνου στην περίοδο. Η αποτελεσματικότητά τους είναι μεγαλύτερη όταν η λήψη τους ξεκινήσει αμέσως μόλις εμφανιστεί το αίμα ή ο πόνος και συνεχιστεί για τις επόμενες 2-3 μέρες. Άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα που βοηθούν σημαντικά σε περίπτωση δυσμηνόρροιας είναι τα αντισυλληπτικά δισκία που περιέχουν οιστρογόνα και προγεστερόνη, όπως, επίσης, και το ενδομητρικό σπείραμα (σπιράλ) που περιέχει λεβονοργεστρέλη (MIRENA). Ανάμεσα στις μη φαρμακευτικές θεραπείες, η τοποθέτηση ζεστής (όχι καυτής) κομπρέσας χαμηλά στην κοιλιά (ΠΡΟΣΟΧΗ στα εγκαύματα!), η σωματική άσκηση και οι τεχνικές χαλάρωσης φαίνεται να βοηθούν στην ελάττωση του πόνου.
Πότε θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία της δυσμηνόρροιας;
Αν οι παραπάνω μέθοδοι θεραπείας αποτύχουν και η δυσμηνόρροια επιβαρύνει σημαντικά την καθημερινότητα της ασθενούς, είναι πιθανό να προταθεί η χειρουργική της αντιμετώπιση. Το είδος της επέμβασης θα εξαρτηθεί από το αίτιο της δυσμηνόρροιας (π.χ. ινομυώματα μήτρας, ενδομητρίωση), την ηλικία της γυναίκας και τον οικογενειακό της προγραμματισμό.
