Ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας. Πρόκειται για το δεύτερο συχνότερο γυναικολογικό καρκίνο στις αναπτυγμένες χώρες και, δυστυχώς, ανιχνεύεται στην πλειονότητα των περιπτώσεων σε προχωρημένο στάδιο, λόγω της απουσίας χαρακτηριστικών προειδοποιητικών συμπτωμάτων. Είναι, λοιπόν, επιτακτική η ανάγκη εύρεσης αποτελεσματικών στρατηγικών πρόληψης της νόσου! Και εδώ έρχεται η αξία της επιστημονικής παρατήρησης που προαναφέρθηκε: αφού τα κακοήθη κύτταρα που προκαλούν καρκίνο των ωοθηκών προέρχονται συχνότερα από τις σάλπιγγες, μήπως η προφυλακτική αφαίρεσή τους μπορεί να συμβάλει σε αυτά τα πλαίσια, ακόμη και σε γυναίκες χωρίς κληρονομικό υπόβαθρο; Τα ερωτήματα αυτά εξέτασε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό JAMA Surgery¹, αναλύοντας περαιτέρω τα αποτελέσματα 158 μελετών επί του θέματος.

Είναι η σαλπιγγεκτομή αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης του καρκίνου των ωοθηκών; Σε ποιο βαθμό;

Τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα φανερώνουν πως η προφυλακτική αφαίρεση των σαλπίγγων σε γυναίκες που έχουν ολοκληρώσει τον οικογενειακό τους προγραμματισμό μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών έως και 80%, ενώ αν εφαρμοστεί ευρέως μπορεί να μειώσει τον αριθμό των θανάτων του πληθυσμού από τη νόσο κατά 15%. Η σαλπιγγεκτομή για το σκοπό αυτό καλείται ευκαιριακή. Αυτή τη στιγμή, η πιο διαδεδομένη πρακτική παγκοσμίως είναι η αφαίρεσή τους κατά τη διάρκεια γυναικολογικών επεμβάσεων (π.χ. καισαρική τομή, υστερεκτομή για καλοήθεις παθήσεις), ενώ, πιο σπάνια, μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα και στη διάρκεια άλλων χειρουργικών επεμβάσεων της κοιλίας. Μάλιστα, φαίνεται πως η διενέργεια της σαλπιγγεκτομής στα πλαίσια ενός προγραμματισμένου χειρουργείου στα χέρια ενός εξειδικευμένου Γυναικολόγου Ογκολόγου δεν αυξάνει το χρόνο του χειρουργείου ή της νοσηλείας, ούτε τις χειρουργικές επιπλοκές.

Μήπως η αφαίρεση των σαλπίγγων επιταχύνει την εμμηνόπαυση;

Με βάση τα αποτελέσματα της ανωτέρω μελέτης, η ευκαιριακή σαλπιγγεκτομή δεν φαίνεται να επιδρά αρνητικά στις ωοθήκες. Συγκεκριμένα, δεν επηρεάζει την αιματική τους ροή, τα επίπεδα ορμονών που παράγονται από αυτές, καθώς και το απόθεμα και την ποιότητα των διαθέσιμων ωαρίων. Επομένως, η ευκαιριακή σαλπιγγεκτομή δεν προκαλεί μεταβολές στον κύκλο, ούτε οδηγεί σε πρόωρη εμμηνόπαυση. Αν μια γυναίκα θελήσει εκ των υστέρων να αποκτήσει και άλλο παιδί, μπορεί να το πετύχει  μέσω των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (π.χ. εξωσωματική γονιμοποίηση).

Χρήσιμα συμπεράσματα

• Ο καρκίνος των ωοθηκών προέρχεται συχνότερα από τις σάλπιγγες, παρά από τις ίδιες τις ωοθήκες.
• Η αφαίρεση των σαλπίγγων κατά τη διάρκεια προγραμματισμένων γυναικολογικών επεμβάσεων είναι ασφαλής και οδηγεί σε μείωση της πιθανότητας καρκίνου των ωοθηκών κατά 80% .
• Η ευκαιριακή σαλπιγγεκτομή αφορά γυναίκες με μέσο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών, χωρίς κληρονομικό υπόβαθρο.
• Η προφυλακτική αφαίρεση σαλπίγγων δεν επιταχύνει την εμμηνόπαυση.
• Η έγκαιρη επίσκεψη σε εξειδικευμένο Γυναικολόγο Ογκολόγο συμβάλλει στην πληρέστερη ενημέρωση για τις διεθνώς αποδεκτές μεθόδους πρόληψης του καρκίνου των ωοθηκών.

1. Kahn RM, Gordhandas S, Godwin K, Stone RL, Worley MJ Jr, Lu KH, Long Roche KC. Salpingectomy for the Primary Prevention of Ovarian Cancer: A Systematic Review. JAMA Surg. 2023 Nov 1;158(11):1204-1211. doi: 10.1001/jamasurg.2023.4164.